امواج الکترومغناطیسی توسط دکلهای BTS یا Base Tranceiver Station  ، تششعات رادیو فرکانسی هستند و  اشعه ی ساطع شده از این دکل ها غیر یونساز و سرطان زا نیستند اما عدم رعایت استاندارد ها به خصوص در مورد تشعشعات گوشی ونیز نبود نظارت و پایش مستمر بر  میزان تشعشعات می تواند خطر آفرین باشد.

BTS همان ایستگاه فرستنده و  گیرنده ای هستند که در نقاط مختلف شهر و  جاده ها نصب  شده و به کمک شبکه سلولی  آنها  آنتن دهی صورت می گیرد.در این جا سوالی که مطرح است این است که :

آیا این امواج برای بدن و سلامتی اثر سوئی دارند یا خیر  ؟‌

پابمد(Pub med ) مجموعه‌ای از اطلاعات کیفی مرکز ملی اطلاعات زیست‌فناوری و سایر نهادهای و سازمان‌های دولتی حوزه سلامت ایالات متحده آمریکا است. در این دیتا بیس  در مجله ی Toxicology Mechanisms and Methods مقاله ای تحت عنوان ((اثر محافظت ویتامین c بر تاثیرات امواج رادیویی  تولید شده از طریق آنتن های BTS  بر مغز و مخچه )) نوشته شده که در آن آزمایشی به شرح زیر انجام می دهد: 

 از مطالعه بر روی 32 موش نر بالغ به مدت 45 روز و در معرض قرار دادن دسته ای از آنها در معرض امواج BTS ،پس از برسی روی مخچه و مغز آن ها نتایج به شرح زیر حاصل گردیده است.

نتایج: 

1-در مقایسه با دسته موش های کنترلی که نه در مقابل امواج قرار گرفته اند و نه ویتامین دریافت کرده اند دسته  موش هایی که تنها در مقابل امواج رادیویی قرار گرفته اند، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آنها کاهش پیدا کرده و آنزیم های مالون دی آلداید (MDA) افزایش پیدا کرده است.

2- موشهایی که تحت درمان استفاده از  ویتامین C   و تشعشع RFW  قرار دارد، نشان می دهد فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آنها افزایش پیدا کرده و آنزیم های مالون دی آلداید (MDA) کاهش پیدا کرده است.

3- کروموزوم های Y ‌که جنسیت نر دارند به علت حساسیت بالا تاثیر پذیرتر می باشند.

 4- استفاده از ویتامین C‌در کاهش اثرات مضر امواج رادیویی قابل ملاحظه می باشد.

آنزیم های اکسیداتیو در بدن باعث می شود بسیاری از رادیکال های آزاد برای مثال ‌ CH-  و OH-  که برای سلول ها و بدن سمی هستند خنثی شوند .این آنزیم شامل گلوتاتیون پر اکسیداز ، سوپر اکسیداز ،دیسموتاز و کاتالاز می باشد.گلوتاتیونپر اکسیداز در کبد باعث اکسیده شدن بیلیروبین  ،املاح صفراوی ، و خنثی کردن اثرات سمی دارو ها بر بدن می شود .

با این وجود به گفته سازمان بهداشت جهانی WHO هنوز مدارک قابل استنادی مبنی بر سرطان زا بودن این امواج در دسترس نیست اما نگرانی در صورت رعایت نکردن استاندارد ها وجود دارد .

استانداردها چیست ؟

آنتن موبایل یا همان BTS است که مخفف Base Tranceiver Station  هستند دومین بخش در ساختار سیستم کلی ارتباطات سیار مبنی بر  جی‌اس‌ام (GSM) (سامانهٔ جهانی ارتباطات همراه  یکی از متداول‌ترین استاندارد های تلفن‌های همراه در جهان ) هستند که از طریق اینترفیس هوا (Air interface) تبادل اطلاعات بین موبایل و آنتن  انجام می گیرد.  پس ما خواه ناخواه با این امواج در تماس هستیم. 

هر تجهیزی در طیف فرکانسی خاصی کار میکند برای مثال در ایران شبکه نسل دو در  GSM 900 MHZ  وGSM1800MHZ - نسل سوم در UMTS 2100    و شبکه ی نسل چهارم برای ایرانسل در در  LTE 1800  ‌ مگا هرتز کار خواهد کرد . در شکل زیر انواع طیف فرکانس های مختلف را نشان می دهد. امواج رادیویی گفته شده در محدوده  امواج یونیزه کننده و سرطان زا نیستند.

تشعشعات ناشی از آنتن بر حسب وات بر متر مربع بیان شده و این میزان به شدت وابسته به فرکانس و فاصله از آنتن  می باشد و با افزایش هر دو مورد توان به شدت کاهش می یابد . برای یک نمونه  آنتن این مورد در شکل زیر نشان داده شده است . هر چقدر به امواجی که از آنتن های BTS تلفن همراه ساطع می شود، نزدیک تر باشیم، این امواج خطرناک تر خواهد بود.بر اساس مقاله ای  در مجله Electromagnetic Biology and Medicine  رعایت فاصله حداقل 300 متر از بی تی اس ها توصیه می شود . 

سه سازمان کمیته بین المللی حفاظت در برابر اشعه های غیر یون ساز (ICNIRP)   ، سازمان بهداشت جهانی (WHO)  ‌، 

اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU) استاندارد هایی برای این تشعشعات بیان کرده اند . برای شخص عادی در معرض تشعشع این مقدار برای باند های فرکانسی مختلف  مطابق جدول زیر است : 

بر این اساس برای شخص عادی چگالی توان تشعشع نباید از 4.5 وات بر مترمربع در فرکانس 900 مگاهرتز معمول بیشتر باشد. 

وضعیت در ایران چگونه است ؟ 

واضح است که چگالی توان تشعشعی وابسته به نحوه مکان یابی و جایگزاری این آنتن ها و سطح توان مصرفی و نیز تعداد کابران منطقه دارد. این که این پایش در همه نکات کشور انجام می گیرد یا خیر دقیقا شخص نیست. در مقاله ی  موجود در ژورنال  JOURNAL OF ENVIRONMENTAL HEALTH SCIENCE & ENGINEERING برای شهر هشتگرد کرج بررسی ها و اندازه گیری تشعشع دو اپراتور ایرانسل و همراه اول  انجام شده است . وضعیت بی تی اس های این شهر به شکل زیر می باشد : 

نتایج بررسی در نمودار زیر نشان داده شده است :‌

نتایج نشان می دهد : 

1-تشعشعات در بی تی اس های ایرانسل در شهر هشتگرد نسبت به همراه اول بیشتر می باشد .این امر می تواند به علت کاربران زیادتر ایرانسل باشد.

2-هردو اپراتور در محدوده مجاز تشعشع قرار دارند.

3-با افزایش ارتفاع آنتن میزان تشعشع کاهش می یابد پ.

4- نصب آنتن ها بر روی پشت بام، به شرط استاندارد نبودن ارتفاع خطر تشعشع راافزایش می دهد پ.

 هشدار - مراقب نرخ جذب ویژه باشید!

توجه داریم  تشعشعات از دو جهت قابل بررسی است ، یکی از جهت تشعشعات آنتن و دیگری از جهت تشعشعات ناشی از خود دستگاه موبایل .از آنجا که موبایل فاصله بسیار کمتری با ما دارد ،‌نگرانی در این مورد برای شخصی که به مدت طولانی با تلفن همراه صحبت می کند نسبت به شخصی که آنتن در نزدیکی منزلش است ، بیشتر می باشد اما چرا ؟‌

تشعشعات ناشی از موبایل وابسته به عملکرد اپراتور ها و مکان یابی  بهینه  جهت گسترش بی تی اس ها است .  در جهت  بهبود  این امر استفاده از بی تی اس های توزیع شده در بسیاری از کشور ها مد نظر قرار گرفته است . مسلما با زیاد شدن تعداد بی تی اس ها ی با توان کمتر فاصله دستگاه موبایل از آنتن کمتر شده و دستگاه برای حفظ ارتباط نیاز به مصرف توان  بالا ندارد.

اما زیاد شدن توان مصرفی گوشی همراه به منظور تقویت آنتن چه خطراتی دارد ؟ 

نرخ مخصوص جذب تلفن همراه (SAR) معیاری برای اندازه‌گیری میزان جذب انرژی فرکانس رادیویی توسط بدن انسان، زمانی که از تلفن همراه استفاده می‌کنید است. همه تلفن‌های همراه از خود امواج رادیویی (RF) ساتع می‌کنند و انرژی این امواج بر اساس مدل‌های مختلف گوشی‌های تلفن همراه متفاوت است..برای مثال برای  sumsung sm-p601  این مقدار  0.635 ‌وات بر کیلو گرم است. 

تلفن‌های همراه در شرایط مختلف با توان‌های مختلف رادیویی کار می‌کنند. این موضوع جهت بهبود مصرف باطری و همچنین کاهش توان تشعشع سیگنال رادیویی صورت می‌پذیرد.

بدترین شرایط کاری تلفن های همراه زمانی اتفاق می افتد که کاربر بیشترین فاصله را با دکل‌های مخابراتی سرویس دهنده دارد. زیرا گوشی‏ برای پیدا کردن آنتن مجبور است توان بیشتری ارسال کند.

این توان تشعشعی موجب ایجاد ولتاژِ در حد میکرو  ولت در مغز می شود که اثرات جانبی آن سردرد ،‌خستگی و مشکلات خواب خواهد بود.

زمان برخورد امواج بسیار اهمیت داردو در هنگام خواب احتمال ایجاد خطر بیشتر است.

پرهیز از استفاده از موبایل در فضاهای بسته از جمله داخل ماشین ، واگن قطار  مترو و جاهایی که آنتن دهی خوبی ندارد به شدت توصیه می شود.  استفاده از هندز فری در این گونه شرایط بسیار مفید خواهد بود . 

دستگاه های LTE، مصرف باطری بسیار بالایی دارند و دلیل آن این است که در شرایط فعلی، سرویس دهی اپراتورهای شبکه به گونه ای است که کاربر برای برقراری ارتباطاتش به هر دو حالت عملیاتی CDMA2000 و LTE احتیاج دارد. این به این معناست که برای هر دقیقه اتصال، نسبت به زمانی که شما تنها از CDMA2000 یا LTE استفاده می کنید، میزان مصرف باطری و به عبارتی توان دستگاه ، دو برابر شده است. بنابراین در صورتی که کاربر این مورد هستید  رعایت اینکه موبایل در اتاق خواب نباشد یا مودم ۲۴ ساعته روشن نباشد الزامی است.

منبع: زومیت