برای اولین‌بار از زمان تسخیر بخش‌های زیادی از سوریه و عراق، داعش در معرض خطر ازدست‌دادن سمت‌های مهمی از قلمرو خود است. سه سنگر کلیدی داعش هدف حمله نیروهای دولتی و شبه‌نظامی است: رقه در سوریه و فلوجه و موصل در عراق. سه نبردی که هم‌زمان ادامه دارد و مبارزه با داعش را به مرحله‌ای تعیین‌کننده رسانده است.

در این میان، نبرد رقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ هم از آن‌رو که پایتخت خودخوانده داعش است و هم از این جهت که نیروهای دولتی سوریه تحت حمایت روسیه و نیروهای دموکراتیک سوریه (یگان‌های مدافع خلق و نیروهای عرب) تحت پشتیبانی آمریکا از دو جبهه مختلف عملیات آزادسازی رقه را آغاز کرده‌اند. جمعه‌شب نیروهای سوری تحت حمایت روسیه برای اولین‌بار از سال 2014، پس از شکست داعش در نبردی شدید وارد استان رقه شدند و از آن سو مبارزان کرد تحت حمایت آمریکا نیز جبهه جدیدی را در نزدیکی همان منطقه باز کردند. نیروهای دولتی سوریه با کمک حملات هوایی روسیه موفق شدند با عبور از منطقه مرزی بین حما و رقه، وارد پایتخت خودخوانده داعش شوند. هدف اولیه این نیروها کنترل بر سد «طبقه» در 50 کیلومتری رقه است.

 سد طبقه در سال 2014 به تصرف گروه داعش درآمد و اکنون به انبار تسلیحاتی این گروه تبدیل شده است. داعش این سد را به دژی نظامی تبدیل و تجهیزات نظامی خود را درون آن نگهداری می‌کند. این سد روی رود فرات ساخته شده و از همین رو هم نیروهای هوایی روسیه و هم جنگنده‌های آمریکایی از ترس به راه‌افتادن سیلی فاجعه‌بار از هدف‌قراردادن این سد خودداری می‌کنند. در این میان نیروهای داعش نیز تهدید کرده‌اند در صورت حمله به رقه و نزدیک‌شدن به مرکز این شهر، این سد را منفجر خواهند کرد.

دیده‌بان حقوق ‌بشر سوریه تاکید کرد، نیروهای سوری که وارد مرزهای اداری رقه شده‌اند، نیروهای «صقور الصحراء» هستند که از سوی روسیه آموزش‌های فشرده‌ای دیده‌اند. براساس گزارش‌ها حدود 29 نفر از نیروهای داعش و 9 نفر از سربازان ارتش سوریه در نبرد دو روز گذشته کشته شده‌اند. این پیشروی 10 روز پس از تشکیل یک ائتلاف کردی و عربی مورد حمایت آمریکا صورت گرفته است که با حمایت آمریکا حملاتی برای بازپس‌گیری استان رقه، مقر اصلی داعش در سوریه داشته است و این ائتلاف به سمت طبقه پیشروی‌هایی داشته اما این پیشروی از بخش شمالی صورت گرفته است.

«نیروهای دموکراتیک سوریه» که شامل نیروهای یگان‌های مدافع خلق و مبارزان کُرد و عرب مورد حمایت آمریکاست، اعلام کردند در فاصله 60 کیلومتری شمال شرق طبقه قرار دارند. به گزارش دیده‌بان حقوق‌بشر سوریه مستقر در لندن، نیروهای دموکراتیک سوریه تاکنون 28 روستا را از داعش پس گرفته‌اند و ده‌ها زن از اقلیت یزیدی را آزاد کرده‌اند. ائتلاف تحت رهبری داعش نیز در روزهای اخیر انبار تسلیحات، تونل‌ها و زیرساخت‌های داعش را مورد هدف قرار داده است.

در این میان به باور برخی تحلیلگران، نبرد رقه به میدان رقابت روسیه و آمریکا بدل شده است و نیروهای دولتی سوریه برآنند قبل از افتادن رقه به دست نیروهای کُرد، آن را به تصرف خود درآورند. موفقیت نیروهای دولتی سوریه در رقه، تأکیدی است بر اثربخشی مداخله کرملین در سوریه و شکست سیاست خارجی اوباما در سوریه. اما پیروزی نیروهای دموکراتیک سوریه در رقه دست برتر را در این رقابت به آمریکا می‌دهد و دولت اوباما می‌تواند بگوید که برخلاف تلاش روسیه برای رهبری ائتلاف و با به‌حداقل‌رساندن خسارت‌ها موفق به شکست داعش شده است.

 با این همه همکاری آمریکا و نیرهای کُرد سوریه همچنان محل اختلاف آنکارا و واشنگتن است. آنکارا به آمریکا اجازه داده است از پایگاه‌های هوایی درون خاک ترکیه به اهداف داعش در رقه حمله کند اما از دیدگاه ترکیه، موفقیت یگان‌های مدافع خلق در رقه می‌تواند تقاضای کُردهای سوریه برای به‌رسمیت‌شناختن دولت نیمه‌مستقل روژاوا را تقویت کند و در نتیجه به افزایش خواسته‌های کُردهای ترکیه منجر شود. 

منبع: شرق