برپایه برخی فرضیات مطرح شده از سوی پزشکان، تنها اطلاعات رمزگذاری شده درون DNA نیستند که خصوصیات انسان را تعریف می کنند و در مقابل شیوه تا شدن DNA نیز که مشخص می کند کدام ژن ها بیشتر در بدن مان خود را نشان دهند، هم در این مساله موثر است.

این حقیقتی است که زیست شناسان سالهاست از آن باخبرند و آنها حتی توانسته اند برخی از پروتئین هایی که در فشرده شدن DNA نقش دارند را هم شناسایی نمایند. حالا اما گروهی از فیزیکدانان موفق شده اند برای نخستین بار از طریق شبیه سازی نشان دهند که چطور این اطلاعات پنهان تکامل بشر را تحت کنترل درآورده.

اجازه دهید کمی دانسته های قبلی مان در این باره را مرور نماییم. آنها که در رشته های مرتبط با زیست درس خوانده اند می دانند که در سال 1953 میلادی، دو دانشمند به نام های واتسون و کریک کشف کردند کد DNAی که مشخص می کند ما چه کسی باشیم از توالی حروف G، A، C و T تشکیل شده است.

 

ترتیب این حروف مشخص می کند که کدام پروتئین ها در درون سلول هایمان ساخته شوند. بنابراین اگر چشمانی قهوه ای دارید علت این است که DNA شما، توالی مشخصی از حروف را در خود دارد که به پروتئین سازنده این رنگ مربوط می گردد.

اما این همه ماجرا نیست چون تمامی سلول ها در بدن ما با یک کد DNA مشابه به هم شروع می شوند و این در حالی است که هر اندام بدن کارکردی متفاوت از دیگری دارد؛ به بیان دیگر، سلول های شکمی نیازی به تولید رنگدانه قهوه ای ندارند و در مقابل باید بتوانند آنزیم های هاضمه بسازند. پس ماجرا چیست؟

از دهه 1980 میلادی تا به امروز، دانشمندان دریافته اند، نحوه تا شدن یا فشردگی DNA درون سلول هاست که این فرایند را کنترل می کند. عوامل زیست محیطی نیز می توانند نقش بسیار مهمی در این فرایند ایفا کنند و مثلا استرس می تواند به فعال شدن یا غیرفعال شدن برخی ژن ها منتهی شود.

اما مکانیزم کنترلی اصلی همان تا شدن یا خمیدگی DNA است. در هر سلول حدودا دو متر DNA وجود دارد و برای آنکه این مقدار درون سلول جای بگیرد باید به شکلی فشرده در داخل یک بسته به نام نوکلئوزوم قرار داده شود.

نکته دیگر اینکه نحوه تا شدن و فشرده شدن DNA است که کنترل می کند کدام ژن ها توسط سلول خوانده شوند (ژن هایی که تماما در داخل تا شده اند به عنوان پروتئین نمود نمی یابند و در مقابل آنها که روی سطح بیرونی فشرده شده اند در نقش پروتئین ظاهر می شوند) و اینگونه است که سلول ها با وجود داشتن توالی یکسان DNA کارکردهای مختلفی را از خود به نمایش می گذارند.

اضافه نماییم تیمی از پژوهشگران دانشگاه Leiden هلند نیز موفق شدند این فرایند را در مقیاس ژنوم مورد مشاهده قرار دهند و با استفاده از شبیه سازی کامپیوتری تایید نمایند که این امر صحت دارد. در نهایت اما این یافته که البته پیشتر نیز بر دانشمندان ثابت شده بود، بدان معناست که در آینده می توان با دستکاری توالی حروف یاد شده، DNA را به گونه ای اصلاح نمایند که برخی ژن های ناخواسته از جمله موارد مرتبط با بیماری ها پنهان گردند و در بدن فرد نمود پبدا نکنند.

منبع: دیجیاتو