حدود یکماهی بود که «خوآن مانوئل سانتوس»، رئیسجمهوری کلمبیا و «رودریگو لندونو»، ملقب به «تیموشنکو»، رهبر شورشیان فارک، جدیترین گزینههای دریافت جایزه صلح نوبل بهشمار میآمدند. هرچه بود، برقراری آتشبس و امضای توافقنامهای برای پایاندهی به منازعهای 52 ساله که ضمن آوارهکردن بیش از ششمیلیون نفر، تاکنون جان 220 هزار نفر دیگر را نیز گرفته است، دستاوردی نبود که به این راحتیها از چشم کمیته نروژی صلح نوبل پنهان بماند.
حدود یکماهی بود که «خوآن مانوئل سانتوس»، رئیسجمهوری کلمبیا و «رودریگو لندونو»، ملقب به «تیموشنکو»، رهبر شورشیان فارک، جدیترین گزینههای دریافت جایزه صلح نوبل بهشمار میآمدند. هرچه بود، برقراری آتشبس و امضای توافقنامهای برای پایاندهی به منازعهای 52 ساله که ضمن آوارهکردن بیش از ششمیلیون نفر، تاکنون جان 220 هزار نفر دیگر را نیز گرفته است، دستاوردی نبود که به این راحتیها از چشم کمیته نروژی صلح نوبل پنهان بماند.
به گزارش الجی و به نقل از شرق، بااینحال، نتایج همهپرسی یکشنبه گذشته که حکایت از پیروزی خفیف و 50.2 درصدی کمپین مخالفان توافق داشت، کافی بود تا تقریبا تمامی ناظران و رسانههای بینالمللی در گمانهزنیهای خود برای تعیین برنده جایزه صلح نوبل، گزینههای دیگر را بالا و پایین کنند. دراینمیان اما کمیته پنجنفره صلح نوبل با اعطای جایزه امسال به رئیسجمهوری کلمبیا نشان داد بهدنبال آن نیست تا تنها پس از تکمیل فرایند صلح، به تقدیر از بانیان آن بپردازد؛ حتی اگر دراینمیان، هیچ اشارهای به طرف دیگر مذاکرات صلح؛ یعنی رهبر مارکسیست نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا، موسوم به «فارک»، نداشته باشد.
حقیقت آن است که جایزه صلح نوبل در بهترین زمان ممکن به فرایند صلحی اعطا شد که از پس چهار سال گفتوگوی طاقتفرسا، اکنون نه از جانب دولت و شورشیان، بلکه از جانب مردمی که خود بزرگترین قربانی منازعه بودهاند، در یکی از بحرانیترین شرایطش قرار گرفته است و حالا کمیته نوبل اظهار امیدواری کرده که این جایزه بتواند تمامی طرفهای درگیر را به استمرار تلاشهایشان در راه برقراری صلح ترغیب کند. «کاچی کولمان»، دبیر این کمیته، در سخنانی پس از اعطای جایزه، ضمن اشاره به تهدیدهای جدی پیشروی فرایند صلح که میتواند منجر به ازسرگیری جنگ داخلی، اینبار حتی با شدتی بیشتر از همیشه شود، بر اهمیت احترام دو طرف به توافق آتشبس تأکید کرده و اطمینان داده پاسخ منفی اکثریت رأیدهندگان کلمبیایی به توافقنامه صلح به معنای نابودی فرایند صلح نیست. به گفته او، نتایج همهپرسی هفته گذشته که تنها با اختلاف کمتر از ٥٤هزار رأی تعیین شده، رأیی در موافقت یا مخالفت با صلح نبوده و آنچه اکثریت رأیدهندگان به مخالفت با آن برخاستند، نه خواست و طلب صلح، بلکه یک توافقنامه صلح مشخص بوده است. کمیته صلح نوبل همچنین در حالی بر اهمیت اقدام اخیر رئیسجمهوری کلمبیا در دعوت از تمامی احزاب و گروهها برای شرکت در گفتوگوهای فراگیر ملی به منظور پیشبرد فرایند صلح تأکید کرده که سانتوس پیشتر و پس از اعلام نتایج همهپرسی، وعده داده بود با آغاز روند گفتوگوها پیرامون تمامی موضوعات و مباحث مناقشهبرانگیز، از تلاشهای خود برای احیای توافقنامهای که میتواند تحقق رؤیای تمامی شهروندان کلمبیایی باشد، دست برندارد. این در حالی است که گفته میشود بزرگترین مانع پیشروی تأیید عمومی فرایند صلح که البته بنا بر آمار، در همهپرسی هفته گذشته تنها ٣٨درصد از واجدان شرایط را به پای صندوقهای رأی کشانده بود، توافقات بهدستآمده درباره عفو شورشیانی است که میتوانند با اتکا به اصل عدالت ترمیمی، از احکام زندان طولانیمدت رهایی یابند.
«کالوس هولمز تروخیو» که از سوی سانتوس بهعنوان یکی از اعضای کمیته برونرفت از بحران معرفی شده، در حالی در گفتوگو با رادیوی محلی، اعطای جایزه صلح نوبل را نشانهای از بهرسمیتشناختن تلاشهای دولت در برقراری صلح از سوی جامعه بینالملل دانسته که حزب راستگرای متبوعش، «دموکراتیک میانه»، به تأسی از «آلوارو اوریبه»، رئیسجمهور سابق کلمبیا، یکی از مخالفان سرسخت مذاکرات صلح بوده است؛ مخالفتی که سبب شد بلافاصله پس از اعلام نتایج همهپرسی، دیدار با اوریبه به یکی از رئوس برنامههای سانتوس برای پیشبرد فرایند صلح بدل شود. این دو، روز چهارشنبه گذشته و در حالی برای اولینبار پس از پنج سال با یکدیگر دیدار داشتند که بنا بر گزارشها، گفتوگوی سهساعتهشان با توافق دو طرف درباره لزوم خاتمه جنگ با شورشیان فارک پایان یافته است.
دراینبین، اوریبه که بهعنوان رهبر کمپین مخالفان، نقش بسزایی در رأی منفی همهپرسی به فرایند صلح داشته و همواره دولت را به دادن امتیازاتی بیش از حد به شورشیان متهم کرده، تأکید داشته توافق صلح برای آنکه نماینده کل مردم کلمبیا باشد، نیازمند اصلاحات متعددی است؛ تعدیلاتی که در صورت اعمال، رهبران فارک را نیز درباره پذیرش شرایط دشوارتر، بهخصوص درباره خلعسلاح، انحلال کادر و محاکمه شورشیان، دچار تردید خواهد کرد. با تمام این اوصاف، آنچه مسلم است، رهبر شورشیان حتی پس از رأی منفی کلمبیاییها به توافق صلح نیز پاپس نکشیده و با وجود تأکید سانتوس بر پایانیافتن مهلت آتشبس در پایان ماه جاری میلادی که از سوی شورشیان بهعنوان اولتیماتومی از سوی دولت تعبیر شده، از وفاداری نیروهایش به مفاد توافقنامه خبر داده و اظهار امیدواری کرده صلحی که اکنون از پس سالها جنگ و خونریزی بهدست آمده، به این راحتیها از دست نرود.