دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در حالی از انتقال تکنولوژی، ارایه آموزش و مشارکت شرکت‌های ایرانی در ساخت قطعات و تجهیزات در قرارداد ایران با بویینگ و ایرباس پرده برداشت که این موضوع ظرف روزهای گذشته تبدیل به دستمایه‌ای برای نقد قراردادهای اخیر با این دو غول هواپیماسازی شده بود.

به گزارش ال‌جی و به نقل از اعتماد، منتقدان با اشاره به حجم چندین میلیارد دلاری قرارداد خرید هواپیما، از وزارت راه انتقاد کردند چرا با این وجود بحث انتقال تکنولوژی و مشارکت در ساخت قطعات مغفول مانده است. حالا مقصود اسعدی‌سامانی ضمن رد این انتقاد، مدعی است که هنوز از قراردادها به شکل عمومی رونمایی نشده است و به همین دلیل انتقادات فوق پایه و اساس واقعی ندارد.

پس از برجام، سیاست تجهیز ناوگان هواپیمایی جزو نخستین اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی شد. در همین رابطه بحث خرید هواپیماهای متعدد در دستور کار قرار گرفت و شرکت ایرباس به عنوان نخستین سازنده هواپیما به میز مذاکره با مقامات صنعت هوایی کشور آمد. خرید 118 هواپیما از ایرباس و 109 هواپیما از بویینگ به اندازه‌ای وسوسه‌انگیز بود که این شرکت‌ها تلاش خود را برای متقاعد کردن وزارت خزانه‌داری امریکا انجام دادند تا در نهایت مجوز لازم از سوی آن صادر شد. این دو شرکت که پس از بحران جهانی سال 2008 دچار مشکلات عدیده شده بودند نمی‌توانستند چشم بر چنین قراردادی ببندند و برخی کارشناسان اقتصادی باور دارند که انعقاد این قرارداد می‌تواند ایرباس را از مرز ورشکستگی و بویینگ را از رکود خارج کند. این میان برخی کارشناسان و صاحب‌نظرانی با انتقاد از این قرارداد خواهان دریافت مجوزهای لازم برای مونتاژ قطعات کوچک و برخی تجهیزات از سوی این دو غول هواپیماسازی شدند. این منتقدان با اشاره به اثر تحریم‌ها و احتمال بازگشت دوباره آنها در سال‌های نه چندان دور، دولت را به ضرورت چنین امری فراخواندند. این میان وزارت راه و شرکت ایران ایر از اظهارنظر مشخص در این رابطه خودداری کردند. هر چند که به شکل غیر مستقیم چنین ادعایی رد می‌شد و همه‌چیز به بعد از مذاکرات موکول شد.

هر چند که گفته‌های اسعدی کاشانی نشان می‌دهد این انتقادات چندان منطقی نیست چرا که چنین مجوزهایی برای خرید هواپیما در جهان امروز تبدیل به یک عرف شده و مذاکرات مربوط به این ماجرا ادامه دارد.

اسعدی سامانی در همین رابطه به مهر گفت: «براساس عرف تمام قراردادهای خریدهواپیما، تعمیر و نگهداری برعهده کشورخریدار است ایران هم از این قاعده کلی مستثنی نیست. علاوه بر این انتقال تکنولوژی، ارایه آموزش و مشارکت در ساخت قطعات و تجهیزات در قرارداد ایران با ایرباس و بویینگ در گذشته مطرح بود و به نظر می‌رسد که در پیش‌نویس قرارداد لحاظ شده باشد».

او اضافه کرده: «در حال حاضر نمایندگان ایرباس در ایران مشغول مذاکره هستند. با توجه به آنکه بحث‌های فنی و مالی خرید هواپیما بسیار پیچیده و زمانبر است، مذاکره با دو شرکت سازنده بویینگ و ایرباس هم همچنان ادامه دارد؛ چرا که این قراردادها پیوست‌های گوناگونی دارد اما با همه این تفاسیر، بحث‌های مربوط به پشتیبانی با سرعت و کیفیت مطلوبی در جریان است».

به گفته اسعدی سامانی مسائل مربوط به تامین مالی خرید بویینگ با مشارکت یک بانک ژاپنی و امریکایی در حال انجام است و هر چند هنوز قرارداد نهایی میان دو طرف به امضا نرسیده، اما بویینگ گفت‌وگوهایی در این زمینه انجام داده که هنوز جزییات آن منتشر نشده است؛ نباید فراموش کنیم که خرید هواپیما یک قرارداد چند میلیارد دلاری است و با توجه به حجم بالای این قراردادها، باید تمام ابعاد و جزییات موضوع خرید مورد بررسی‌های همه‌جانبه قرار بگیرد.

وی با انتقاد از اظهارنظر برخی کارشناسان صنایع هوایی درباره عدم امتیاز دهی ایرباس و بویینگ به ایران برای تعمیر و نگهداری هواپیما در داخل کشور گفته است: «قرارداد خرید هواپیما از این دو شرکت سازنده هنوز نهایی نشده است پس نباید در زمینه مفاد حقوقی این قرارداد، پیشداوری کرد و باید منتظر نهایی شدن این قراردادها باقی ماند. »

به گفته او: «عرف تمامی قراردادهای خرید و فروش هواپیما در دنیا بر این است که امتیاز تعمیر و نگهداری قطعات در اختیار خریدار قرار گیرد و با وجود آنکه جزییات قرارداد منتشر نشده اما به نظر می‌رسد که این امتیاز به ایران واگذار شده است. »

صادرات قطعه می‌تواند در دستور باشد

اسعدی سامانی در نهایت تاکید کرد: «مذاکرات شرکت‌ ای‌تی‌آر و ایران ایر همچنان ادامه دارد و این مذاکرات نیز هنوز به مرحله قرارداد نهایی نرسیده است».

همچنین اسعدی سامانی در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن تایید مذاکرات برای انتقال تکنولوژی، آموزش ساخت قطعات در ایران گفت: «این مسائل همه در دستور قرار دارند ولی چنین فعالیت‌هایی پیش از هر چیز منوط به خرید است. درواقع پس از آنکه قرارداد خرید امضا شود، به سرعت مذاکره برای ساخت قطعات، آموزش نیروها و مشارکت‌های صنعتی هم مطرح خواهد شد».

او ادامه داد: «در ایران همین امروز توانمندی‌های خوبی برای فعالیت‌های ساخت قطعات هواپیما وجود دارد و شرکت‌های دانش بنیان در این زمینه فعالیت می‌کنند. درنتیجه پتانسیل تولید قطعات همین امروز در کشور وجود دارد. علاوه بر این، هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی توانایی لازم برای مشارکت‌های صنعتی با ایرباس را دارند».

اسعدی سامانی در پاسخ به این سوال که ساخت هواپیما در دستور قرار دارد، گفت: «ساخت هواپیما در دنیای امروز، مانند ساخت خودرو نیست که تمام کارهای آن را یک شرکت یا کشور انجام دهند. امروزه برخی کشورها قطعات را می‌سازند و در کشور دیگری مونتاژ می‌شود. اما قطعا اگر ساخت قطعات آغاز شود، بحث صادرات این قطعات هم در دستور قرار می‌گیرد و امیدوارم که در آینده ایران تبدیل به یکی از صادرکنندگان قطعات هواپیما شود».